اصول چهارده گانه مدیریت فایول چیست؟
تاریخچه تئوری ها و مفاهیم مدیریت فایول
اصول مدیریتی فایول یکی از شناخته‌شده‌ترین و تاثیرگذار‌ترین قواعد مدیریتی هستند. که در قرن بیستم مطرح گردیده‌اند. این اصول در واقع قواعد مدیریت نیروی کار در سازمان‌ها، شرکت‌ها و… می‌باشند. که بی شک هر مدیری نیاز به دانستن آن‌ها دارد. اما اصول مدیریتی فایول نیز تاریخچه بسیار جالبی دارند. هنری فایول یکی از مشهورترین تئوریسین‌هایی بود. که در سال‌های ۱۸۴۱ تا ۱۹۲۵ میلادی می‌زیست. این تئوریسین اهل کشور فرانسه بود. و با مطرح کردن اصول تاثیرگذار فایول، توانست شهرت زیادی پیدا کند. هنری فایول در واقع یک مهندس معدن بود. که در این زمینه فعالیت می‌کرد. هنری در آن زمان در یک شرکت معدنی به عنوان مهندس استخدام و مشغول به کار شد. سپس با شکوفا شدن استعدادش به بخش مدیریت منتقل و به عنوان مدیر عامل شرکت مشغول به کار شد.
هنری فایول در آن دوره توانست مجلات و کتاب‌های زیادی را در خصوص مدیریت نیروی کار به چاپ برساند. هنری در قرن بیستم اصول مدیریت فایول را مطرح نمود. که یکی از مشهورترین و تاثیرگذار‌ترین تئوری‌های مطرح گردیده توسط او به حساب می‌آیند. در واقع اصول مدیریتی فایول مفاهیمی هستند، که به یک مدیر کمک می‌کنند تا بتواند نیروی کار خود را به شکل مطلوب‌تری مدیریت کند. اصول مدیریتی فایول در قرن بیستم در آمریکا و اروپا بسیار شناخته شده و مورد توجه مدیران زیادی قرار گرفتند.
اصول و مفاهیم مدیریت فایول در عصر حاضر
در حال حاضر نیز این اصول جز مفاهیم برتر و موثر در مدیریت امور نیرو به حساب می‌آیند. تقریباً می‌توان گفت که اکثر مدیران در مراکز مختلف از این اصول پیروی می‌کنند. و امور خود را مطابق این قواعد به انجام می‌رسانند. اصول مدیریت فایول شاید در ابتدا بسیار ساده و پیش پا افتاده به نظر برسند. اما این مفاهیم به قدری در مدیریت نیروی کار موثر هستند، که اکثر سازمان‌ها و شرکت‌ها از آن‌ها پیروی می‌نمایند.
اصول چهارده گانه مدیریت فایول کدامند؟
اصول مدیریتی فایول جز تخصصی ترین و مهم‌ترین مفاهیم مدیریت به شمار می روند. هنری فایول که مطرح کننده این مفاهیم بود، اصول مدیریتی فایول را در چهارده جز مختلف بیان نمود. به همین دلیل مردم این مفاهیم را با عنوان اصول چهارده گانه مدیریتی فایول می‌شناسند. در زیر اصول چهارده گانه مدیریت هنری فایول را نام برده‌ایم:
-
تقسیم کار
اصل اول تقسیم کار است. همه امور باید میان نیروی کار تقسیم شوند. تا هر فرد بتواند با تمرکز بر روی حوزه فعالیتی خود تخصص و مهارت زیادی کسب کند.
-
اختیار
اصل دوم در مدیریت فایول اختیار می‌باشد. این به معنای دادن حق دستور به کارکنان با توجه به سمت و مسئولیت آن‌ها، و دادن اختیار انجام فعالیت با توجه به تشخیص خود فرد می‌باشد.
-
نظم و انضباط
در اصل سوم منظور ایجاد احترام میان مدیر و کارکنان، ایجاد نظم در نحوه فرمانبری و … می‌باشد.
-
وحدت فرماندهی
در این اصل گفته شده است که کارمند یا نیرو می‌بایست تنها از یک مدیر یا مافوق دستور یا فرمان بگیرد. در واقع کارمند موظف است تنها فرمان یک مدیر را اجرا کند. تا اینکه بخواهد به انجام دستورات دو مدیر بپردازد.
-
وحدت هدف
مدیر باید فعالیت‌ها را به سمت یک هدف برای دستیابی به آن رهبری نماید.
-
تبعیت تمایلات شخصی از تمایلات گروهی
در این اصل از مدیریت فایول گفته شده، که تمایلات یک فرد یا گروهش نباید بر تمایلات کل سازمان یا مجموعه غلبه نموده. یا اولویت بیشتری داشته باشد.
-
پاداش کارکنان
حقوق کارکنان باید با توجه به ارزش کار آن ها برای سازمان و هزینه‌های زندگی پرداخت شود.
-
تمرکززایی و تمرکززدایی
در همه مراحل انجام کار مدیر باید میان تمرکز زایی و تمرکز زدایی ( کاهش یا افزایش نقش یک کارمند در تصمیم گیری) تعادل ایجاد نماید.
-
زنجیره عددی
زنجیره عددی به رده مدیران گفته می‌شود. هر یک از مدیران در واقع یک ارتباط در زنجیره عددی محسوب می‌شوند. که می‌بایست تعامل موثر، سازنده و سالمی با دیگر مدیران برقرار نماید. زنجیره عددی زمانی از بین می‌رود که سازمان دیگر به آن نیاز نداشته باشد. و مقام بالایی دستور آن را داده باشد.
-
نظم و ترتیب
در این اصل از مدیریت فایول نظم و ترتیب به معنای این است که هر چیزی در سازمان باید سر جای خودش قرار گیرد. تا از اتلاف هزینه و وقت جلوگیری شود.
-
انصاف
برای رسیدن به هدف مدیر باید با کارکنان خود ارتباط مناسبی برقرار نموده و عدالت و مهربانی را در ارتباط با آن‌ها رعایت کند.
-
ثبات افراد
مدیر باید از جا به جایی بی‌مورد کارکنان جلوگیری نموده و برای آن‌ها امنیت شغلی فراهم کند. این باعث افزایش بهره وری و جلوگیری از اتلاف هزینه‌ها می‌شود.
-
ابتکار
در این اصل از مدیریت فایول مدیر باید به کارکنان اجازه استفاده از ایده هایشان را بدهد. اینگونه مجموعه پیشرفت بیشتری خواهد داشت.
-
صمیمیت و یگانگی
مدیر باید میان کارکنان صمیمیت، یگانگی و هماهنگی ایجاد کند.
برای پیاده سازی مفاهیم مدیریت فایول اجرا و شناخت کدام عناصر مهم است؟
برای پیاده سازی و اجرای اصول مدیریتی فایول در یک مجموعه می‌بایست پنج عنصر مهم شناخته و اجرا گردند.
این عناصر در زیر ذکر گردیده اند:
-
پیش بینی و برنامه ریزی
مدیر باید آینده سازمان را پیش بینی و برای آن برنامه ریزی کند.
-
سازماندهی
مدیر باید ساختاری برای سرمایه و نیروهای انسانی شرکت ایجاد نماید.
-
فرماندهی
مدیر برای پیاده سازی اصول مدیریت فایول فرماندهی نماید. تا کارکنان به اجرای امور بپردازند.
-
هماهنگ نمودن
مدیر موظف به ترکیب کردن فعالیت‌ها با یکدیگر و هماهنگ نمودن آن‌ها می‌باشد.
-
کنترل
مدیریت و کنترل برای اینکه امور طبق برنامه پیش بروند می بایست توسط مدیر انجام شود.
کتاب‌های مختلفی در زمینه مدیریت تالیف و ترجمه شده اند. کتاب مدیریت کلینیک می‌تواند در حوزه مدیریت خصوصا مدیریت کلینیک و مطب که خود نوعی سازمان محسوب می‌شوند به پزشکان محترم کمک بکند.